انجام رساله دکتری مشاوره

در راستای آموزش انجام رساله دکتری مشاوره در این بخش نمونه نتایج یک پایان نامه دکتری رشته مشاوره که در سال 1392 در دانشگاه علامه طباطبایی دفاع شده است را ارائه نموده ایم. علاقه مندان به انجام رساله دکتری مشاوره می توانند با ذکر منبع از این فایل در انجام پایان نامه مشاوره خود استفاده نمایند.

بحث و نتیجه گیری حاصل از انجام رساله دکتری مشاوره حاضر

اگر چه در زمینه درمان افرادی که دارای وابستگی به مواد هستند، پیشرفت ها به شکل مداخلات داروشناختی (مثلاً متادون و نالتروکسان)، گروه های NA ( مثلاً الکلی های گمنام، معتادان گمنام) مدل ها و برنامه های یادگیری اجتماعی و دیگر رویکردهای روانشناختی در حوزه درمان سوء مصرف مواد بوده است ولی هر یک از این رویکردها با مشکلاتی روبرو بوده که کارایی آن ها را محدود می سازد. از جمله این رویکرد ها عموماً در پروتکل درمانی خود به نقش عوامل خانوادگی و درمان های خانواده محور در حوزه درمان سوء مصرف مواد توجه لازم را مبذول نداشتند. بنابراین هر یک از این رویکردها داده های امیدوارکننده کوتاه مدتی را فراهم نموده اند که سرشار از دشواری های مربوطه به عدم پیروی از درمان می باشند، چرا که در ادبیات پژوهش سوء مصرف مواد این امر به خوبی مشاهده می شود.
به نظر می رسد درمان های خانواده- محور مکمل خوبی برای سایر رویکردهای درمانی دیگر باشد، چرا که فرد معتاد بیشرین وقت و زمان خود را با خانواده سپری می کند در خانواده است که به دنیا می آید، رشد می کند، بیمار می شود و در نهایت هم می بایستی در خانواده درمان شود. در سال-های اخیر موضوعات مختلف و قابل پذیرشی در حوزه ادبیات پژوهش سوء مصرف مواد به وجود آمده است. اولاً اینکه اعضای خانواده به عنوان یک عامل مؤثر و حیاتی در انگیزه دادن به سوء مصرف کننده مواد به درمان و حفظ تغییرات مثبت به شمار می روند (داکوف و همکاران، 2010). عوامل خانوادگی و حمایت خانواده در الزام و تعهد فرد مصرف کننده به درمان یک پیش بینی کننده مؤثر و یکی از عوامل مهم در باقی ماندن در پرهیز است. ثانیاً مصرف مواد توسط یک عضو خانواده بر تمامی اعضای دیگر خانواده تأثیر می گذارد. ثالثاً استرس در روابط خانوادگی و والدینی، سوء مصرف مواد را تشدید می کند و بازگشت به مصرف مواد را تسریع می سازد (کارلسون، اسمیت، ماتو و اورسمن ، 2008). فرد مصرف کننده مواد به طور غیر قابل انکاری به خانواده متصل است، بنابراین بهبودی پایدار فرد در نادیده انگاشتن واقعیت زندگی خانوادگی و روابط موجود در آن امکان پذیر نمی باشد.
نتایج حاصل از انجام رساله دکتری مشاوره حاضر به خوبی نشان داد که خانواده درمانی (از جمله خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری) می تواند مداخله درمانی مفیدی برای درمان اعتیاد به مواد مخدر باشد چرا که نتایج پژوهش در مرحله قبل از سم زدایی نشان داد که این روش درمانی می تواند به عنوان یک مدل انگیزشی برای درمان (قطع مصرف مواد) افراد وابسته به مواد محسوب شود و همچنین بتواند فرد رها شده از اعتیاد را از طریق اصلاح ساختاری خانواده در مرحله پرهیز نگاه دارد. بنابراین با تغییر ساختار خانواده، الگوهای تبادلی جدیدی در خانواده شکل می گیرد که این امر نقش های جدیدی می طلبد که اعضای خانواده و فرد رها شده از اعتیاد می بایستی به عهده بگیرند و آن ها را انجام دهند. نقش های جدیدی که دیگر رفتارهای اعتیادی گذشته را تقویت نمی کند و خانواده و فرد رها شده از اعتیاد را وارد مرحله جدیدی از زندگی خود خواهد کرد که این با تکنیک سوال معجزه، توپ بلوری، خلق راه حل های جدید در خانواده ایجاد خواهد شد که از تکنیک های رویکرد راه حل- مدار به شمار می آیند. آن چه پژوهشگر در این مطالعه مشاهده کرد، این بود که تلفیق دو رویکرد راه حل مدار و ساختاری اثربخشی درمان را در خانواده های دارای فرد وابسته به مواد افزایش می دهد. به طوری که در پس آزمون 80% افراد موفق به قطع مصرف مواد شدند و در مرحله پیگیری 6 ماهه 6/66% افراد به قطع مصرف مواد خود ادامه دادند، به عبارتی دچار عود نشدند. همانطور که در ادبیات پژوهش ذکر شد بیشترین عودها در 6 ماهه اول اتفاق می افتند که در برخی از این مطالعات بیش از 50% ذکر شده است. در پژوهش حاضر بعد از اتمام طرح پژوهش (پس آزمون و مرحله پیگیری 6 ماهه) که حدود 10 ماه به طول انجامید تعداد کسانی که دچار عود شدند کمتر از 34% می باشد که این موضوع اثربخشی این روش درمانی را نسبت به دیگر رویکردها نشان می دهد. در درمان فرد وابسته به مواد هدف ما این بود که بر خانواده تمرکز کنیم و با تغییر خانواده بتوانیم فرد معتاد را تغییر دهیم که در این پژوهش به هدف خود رسیدیم و با بهبود وضعیت خانواده و اصلاحات ساختاری عمده در خانواده توانستیم عملکرد کلی خانواده را بهبود بخشیم و از این طریق به فرد رها شده از اعتیاد کمک کردیم که در فرایند پرهیز خود باقی بماند.

پیشنهاد های پژوهشی

– پیشنهاد می شود که اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری در تعارضات زناشویی، رضایت زناشویی، روابط والدین با فرزندان، خیانت زناشویی مورد ارزیابی قرار گیرد.
– پیشنهاد می شود که اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری در خانواده هایی که عضو معتاد خانواده یکی از فرزندان یا همسر (زن) می باشد، به کار گرفته و ارزیابی شود.
– پیشنهاد می شود که اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری به همراه رویکرد معتادان گمنام (NA) به صورت ترکیبی مورد پژوهش قرار گیرد و اثربخشی اش مورد ارزیابی قرار گیرد.
– پیشنهاد می شود که اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری در طیف گستره ای از مشکلات بالینی، از جمله اختلات افسردگی، اضطرابی، ارتباطی اثربخشی اش مورد ارزیابی و پژوهش قرار گیرد.
– پیشنهاد می شود که اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری در جامعه های آماری بیشتری و با نمونه بیشتری اثربخشی اش مورد ارزیابی و پژوهش قرار گیرد.
– پیشنهاد می شود که اثربخشی خانواده درمانی راه حل مدار – ساختاری در مورد افراد وابسته به سایر مواد مخدر، از جمله مواد صنعتی مثل کراک و شیشه و انواع قرص های اعتیاد آور مثل متادون و … اثربخشی اش مورد ارزیابی و پژوهش قرار گیرد.
پیشنهاد های کاربردی
– با توجه به اینکه مدل مداخله ای (خانواده درمانی راه حل مدار- ساختاری) بر اساس نظریه نظام-ها است که در آن به نقش متغیرهای درون فردی تأکید نمی شود، شایسته است که در پژوهش های بعدی به متغیر درون فردی هم پرداخته شود.
– پیشنهاد می شود که مداخله درمانی (خانواده درمانی راه حل مدار- ساختاری) در مراکز درمانی، کلنیک ها، مراکز مشاوره در کمک به خانواده ها و افراد وابسته به مواد به کار گرفته شود.
این الگو مداخله ای (خانواده درمانی راه حل مدار- ساختاری) می تواند در طیف گستره ای از مشکلات بالینی از جمله اختلات افسردگی، اضطرابی، ارتباطی، زوج درمانی و سایر مشکلات بالینی افراد و خانواده ها مورد استفاده قرار گیرد.
محدودیت های پژوهش:
– فقدان زمينه‌هاي پژوهشي به عمل آمده در رابطه با موضوع پژوهش چه در داخل و چه در خارج از كشور
– از آن جایی که در این پژوهش امکان کنترل تمامی متغیرهای مداخله گر وجود نداشته، لذا تعمیم نتایج باید با احتیاط صورت پذیرد.
– به موقع نیامدن یا با تأخیر آمدن به جلسه درمان از جانب برخی خانواده ها و فرد وابسته به مواد به صورتی که بعضی وقت ها تا 2 ساعت طول می کشید، از محدودیت های این پژوهش بود که می شود تحت عنوان همکاری نکردن برخی خانواده ها و فرد وابسته به مواد نام برد.
-فقر مالی و پایین بودن وضعیت اقتصادی- اجتماعی خانواده ها و درگیر بودن خانواده ها به نیازمندی ها و احتیاجات روزمره و ناتوانی در ارضاء این نیازها در بعضی مواقع باعث می شد که اثرات مداخله درمانی به خطر بیفتد و اثربخشی اش کاهش یابد.