موضوع رساله دکتری همواره دغدغه بسیاری از دانشجویان این مقطع بوده و انتخاب موضوع رساله دکتری مناسب معضلی شده است که سعی در حل آن در این مقاله داریم. انتظار می رود دانشجویانی که قصد انجام رساله دکتری خود را کرده اند بتوانند با مطالعه این مقاله تا حد زیادی مشکل انتخاب موضوع رساله دکتری خود را حل نمایند.
جهت انتخاب موضوع رساله دکتری، نکات زیر را رعایت کنید:
۱. انتخاب موضوعی که برای شما جذاب است.
۲. انتخاب موضوعی که با علایق، تجربیات و توانایی های شما سازگار است.
۳. بررسی صحت پژوهش‌های انجام شده در زمینه مورد نظر و بررسی شکاف‌های روش‌شناسی و فنی آنها.
۴. بررسی نوآوری موضوع و مقدار ارزش‌افزوده آن در علم زمینه رساله.
۵. مشاوره با استاد راهنمایی، اساتید مورد علاقه و افرادی که در همین زمینه تحقیق می‌کنند.
۶. رعایت استانداردهای تحقیقاتی و اخلاقی به هنگام پژوهش.
نکته: همچنین باید برای رسالتان یک فرضیه قابل بررسی مطرح کرده و با استفاده از شواهد و مدارک، این فرضیه را تأیید یا رد کنید.
گام های انتخاب موضوع
برای انتخاب موضوع رساله دکتری می‌توان به گام‌های زیر توجه کرد:
-
شناسایی حوزه تحقیقی: در ابتدا باید حوزه تحقیقی خود را مشخص کرده و به بررسی موضوعات مورد علاقه‌تان بپردازید.
-
بررسی ادبیات: پس از شناسایی حوزه تحقیقی، باید به بررسی ادبیات مرتبط با آن مورد توجه قرار دهید. در این بخش باید به بررسی مقالات، کتاب‌های و تحقیقات صورت گرفته در حوزه مورد نظرتان بپردازید.
-
شناسایی نوآوری: باید به دنبال مسئله‌ی جدید و یا رویکردی جدید در حوزه‌ای باشید که تحقیقی دارای نوآوری باشد و تأثیرگذاری بالایی در حوزه رشته‌تان داشته باشد.
-
مشورت با استاد راهنما: در این مرحله نقش استاد راهنما در تعیین موضوع بسیار حائز اهمیت است. در این مرحله، می‌توانید از تجربه و اطلاعات استاد راهنمای خود استفاده کرده و با وی مشورت کنید.
-
بررسی دقیق مؤلفه‌های موضوع: در این مرحله باید مؤلفه‌های مختلف موضوع را بسنجید. این مؤلفه‌ها شامل پرسش‌های پژوهشی، منابع قابل استفاده، روش‌های پژوهشی و تکنیک‌های مورد استفاده در تحقیق و پژوهش، خلاصه تاریخچه پژوهش‌های پیشین در این حوزه و سایر نکات مرتبط با موضوع می‌شوند.
-
بررسی قابلیت اجرا: باید مطمئن شوید که موضوع انتخابی توانایی اجرا و انجام شدن تحقیقات را دارد. به طور مثال، تحقیقات با توجه به منابع مالی و انسانی مورد نیاز، زمان مورد نیاز و سایر نیازمندی‌های تحقیق باید انجام پذیر باشند.
-
بررسی روابط موضوع با حوزه‌های دیگر: باید این موضوع را با حوزه‌های دیگر نیز مورد بررسی قرار دهید. این تحلیل می‌تواند بر مبنای بررسی تأثیر نهادهایی مانند صنعت، حکومت، اجتماع و دانشگاه و نیز مزایای و معایب تحقیقاتی موضوع در حوزه‌های دیگر باشد.
-
در نهایت لازم است برای موضوع انتخاب شده یک عنوان (Title) و چکیده (Abstract) کوتاهی تهیه کنید. این چکیده باید بتواند موضوع تحقیق شما را به طور کامل توصیف کند و برای خواندن آماده گردد.
لازم به ذکر است که انتخاب موضوع رساله دکتری بسیار مهم است و تأثیر بسیاری بر روی موفقیت شما در این مرحله، پژوهشی و همچنین دوران پس از آن خواهد داشت. در نهایت، باید در نظر داشت که انجام پایان نامه دکتری بسیار موفق، با تلاش ناقص انجام نخواهد شد و لازم است به یک سری مراحل پیوسته و متمرکز پی ببرید.
یافتن موضوع رساله دکتری
برای پیدا کردن موضوع رساله دکتری، می‌توانید مراحل زیر را طی کنید:
۱. شناسایی حوزه یا رشته تخصصی خود
۲. جستجوی منابع مربوط به حوزه تخصصی خود از جمله مقالات، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های به روز
۳. مطالعه منابع مرتبط با موضوعاتی که قبلاً مورد بررسی دیگران قرار گرفته‌اند
۴.مشورت با استاد راهنما
۵. شناسایی نوآوری و مسئله‌های جدبد در رشته تحصیلی خود
۶. انتخاب موضوعی که برای شما جذاب است و شما در آن علاقه دارید.
۷. مطالعه مؤلفه‌های مختلف موضوع، شامل پرسش‌های پژوهشی، منابع قابل استفاده، روش‌های پژوهشی و تکنیک‌های مورد استفاده در تحقیق و پژوهش، خلاصه تاریخچه پژوهش‌های پیشین در این حوزه و سایر نکات مرتبط با موضوع.
۸. بررسی روابط موضوع با حوزه‌های دیگر و تأثیرگذاری آن در حوزه رشته تخصصی خود.
ویژگی های مهم موضوع پایان نامه
در کل موضوع پژوهشی باید به صورت چالش‌برانگیز، نوآورانه و شامل مسائل پیچیده باشد. شما باید به دنبال موضوعی باشید که در حوزه موردنظر شما فرصت‌های پژوهش بیشتری در برگیرد. تحقیقات شما می تواند براساس منابع قابل دسترس و اعتبارسنجی موثق انجام شده باشد.
باید توجه داشت که موضوعی که انتخاب می‌کنید از اهمیت بالایی در حوزه شما برخوردار باشد. سعی کنید موضوعی که انتخاب می‌کنید باید برای شما جذاب باشد و قابلیت پژوهش بیشتری را برای شما ایجاد کند. همچنین به دنبال موضوعی باشید که برای کاربردهای عملی در حوزه شما مفید باشد. در نهایت موضوعی انتخاب کنید که قابلیت گسترش و ارتقای پژوهش‌های دیگر را داشته باشد.
